Ülkemizde kitap okumak, ihtiyaç sıralamasında 235.’inci sırada. Oysa Batı’da bu rakam 18. ABD’de kütüphane sayısı 118 bin, Almanya’da 11.379 iken Türkiye’de sadece 1.173. Almanya’da bin kişiye düşen kitap sayısı 2.700 iken bizde sadece 7…

Görüldüğü gibi kültürel alandaki rakamlar hiç bizim lehimizde değil. Oysa güçlü olabilmek ve mutlu yaşamak için kültüre yatırım yapmak şart. Toplum ve devlet olarak…

Bu inançla yola çıkan hemşerimiz eğitimci-yazar Ali Karaçam, kitap okuma ve sevdirme konusunda örnek olmuş kişilerle görüşerek, onların okumaya olan istek ve hizmetlerini akıcı bir üslupla kaleme aldığı kitabı; Türkiye’nin Kardelenleri’ni yayınladı.

Kimler yok ki kitapta!...

Okuma azmiyle çobanlıktan holdinge terfi eden Çoban Ahmet, babasız çocuk büyütmenin zorluklarını kitaplarla aşan kadın, yalnızlığını takvim yaprağıyla yenen yaşlı adam, hastalarını kitapla iyileştiren doktor, sahaf kültürünü çağdaş kitaplarla yaşatan kitapçı, kitap bulamayınca “kitapçı” dükkânı açan kitapçı…
Tabii bunların yanında ÇoYder’in kitap hizmetlerini konu alan bir de yazısı bulunmaktadır. İşte söz konusu yazı:

Ödünç Kitap Verilir! Kitapçı…

1950’li yıllarda Nevşehir/Ürgüp kütüphanesinde görev yapan, 2005 yılında kaybettiğimiz rahmetli Mustafa Güzelgöz, Ürgüp ve köylerinde yaşayanların kültür seviyesini yükseltmek için, kiraladığı eşeklere kitap raflarını yükleyip köy köy dolaşır. Gerçek bir kitap dostu olan Mustafa Bey, köy köy dolaşır ama işlerinin yoğunluğu mu yoksa ayaklarının alışık olmamasından mı bilinmez, köy kadınları bir türlü ödünç kitap almaya gelmezler. Yani eşekli kütüphane köylülerin ilgilerini çekmez. Ancak kitap okumayı sevdirmeyi kafasına koyan Güzelgöz, kadınların anladığı en güzel işlerden biri olan dikiş-nakış kursları açar ve buralara dikiş-nakış makinelere getirtir. Dikiş-nakış için gelen kadınlara belirli aralıklarla, eşeklerle getirdiği kitapları da verir. Bir sonraki gelişinde eskisini alır, yenisini verir. Bu takdire şayan çalışmaları ta Amerika’daki yetkilerin dikkatini çeker. Yapılan bir törenle “Eşekli Kütüphaneci”ye bir cip hediye ederler Amerikalılar. Artık eşekle değil, ciple kitaplarını köylere taşır Mustafa Bey. Mustafa Bey’in bu çalışmaları Fakir Baykurt’un Eşekli Kütüphaneci adlı romanına da konu olur.

İşte 2000’li yılları devirdiğimiz şu günlerde, 50 yıl geçmiş olmasına rağmen hâlâ köylerde kütüphane yok, hâlâ köylüler kitap okumuyorlar ve hâlâ çağdaş imkânlardan yoksunlar. Bu durumun böyle gitmemesi gerektiğine inanan, bu inancını da, rızkını temin için gittiği ABD’de gören Sefer Özdemir; doğup büyüdüğü, havasını teneffüs ettiği, ekmeğini yediği Çankırı’nın Orta ilçesine Çocuklara Yardım Derneği (ÇOYDER) kurarak ortaya koymuş.
Evet, Sefer Özdemir Orta ilçesinin Kayı köyünde doğup büyümüş. Rızkını önce Irak’ta sonra İngiltere aramış, şimdilerde ise Amerika’da arıyor. ABD’de ticaret yapan Özdemir, kazancının bir kısmını Orta ve köylerine harcamayı yeğlemiş. 1998 yılında kurduğu ÇOYDER, dershanesi bulunmayan ilçenin, merkezinde ve köylerinde okumaya istekli ve yetenekli öğrencileri OKS ve ÖSS’ye hazırlıyor. Bu zamana kadar güzel sonuçlar alınmış. ÇOYDER’in okuttuğu bir öğrenci yakın zamanda hakim olmuş.

ÇOYDER, ülkemizde önemli görülen bu sınavlara öğrencileri hazırlamanın yanı sıra, öğrencilerin ve yöre halkının kültür seviyesinin yükselmesi için kitap okutturma çalışmaları yapıyor. Geçen yıl Kayı köyünde “okuma odası” açmış. Şimdilik 500 kitabın bulunduğu okuma odasında, köyün öğretmenine ek ücret verilerek açık tutuluyor. İki ay evvel ise “gezici kütüphane (GEZ-KÜT)” faaliyete girmiş. Dernek başkanı ve iş adamı Sefer Özdemir, hemşerilerinin kitabı sevmesi için ABD’den kalkıp gelmiş ve gezici kütüphanenin açılışını yapmış.

Amerika-Çankırı/Orta hattına yaşanan bu hizmetin sahibi Sefer Özdemir ile görüştük.

“Ülkemizin en büyük sorunu eğitim. Ülkemizin kitap okuma oranı, gelişmiş ülkelerle kıyas kabul etmez şekilde düşük. Özellikle kırsal kesimde bu durum daha da vahim. Yeteri kadar eğitimli insanımızın olmaması nedeniyle, yeraltı ve yerüstü zenginliklerimizin kendi insanlarımız tarafından işlenemiyor, servetimiz başka ülkelere çok ucuza satılıyor. Bu ilçede yürütülen eğitim faaliyeti bir örnektir ve duyarlı insanlarımız tarafından bu ve benzeri çalışmalar, diğer ilçelerimizde de başlatılmalıdır.”

Başkanın gezici kütüphane uygulaması ile ilgili hedefi ise şöyle:

“Gezici kütüphane uygulamasındaki amacımız, köy ve kasaba okullarında okumakta olup, yeterli kitap ve kütüphane olanaklarından yoksun bulunan öğrencilerimize kitap ulaştırmaktır. Bu öğrencilerimizin, köylerde doğup büyümeleri ve yine köy okullarında okumak zorunda olmaları ve eğitimdeki fırsat eşitliğinden yararlanamamaları kendi tercihleri değildir. Dolayısıyla bu çocukların ulaşamadıkları kitapları derneğimiz kendilerine ulaştırmak suretiyle eğitimdeki fırsat eşitsizliğini azaltmak ve kırsal kesimdeki öğrencilerin de var olan kapasitelerini geliştirip değerlendirmelerine destek sağlamaktır.”

Gezici kütüphanede hâlihazırda 2.000 adet kitap var ve bunlar; hikâye, masal, boyama, resimli çocuk kitaplarından oluşmaktadır. Rakamın yeterli olmadığının farkında olan başkan, sadece çocuklar için değil anne-babalar, yani yöre insanının tamamını kapsayacak şekilde kütüphaneyi zenginleştirmek istiyor.

Bu zamana kadar en büyük kitap bağışını İstanbul’da ısı işiyle uğraşan Halim Özdemir yapmış. 1000 adet kitap bağışı yapan Halim Bey, başkanın kardeşi. İşadamı Eşref Harmandar ise evindeki 500 kitabı derneğe bağışlamış.

Ayda bir Gez-Küt turu

Gezici kütüphane; her ayın son haftası, ilçenin okulu bulunan sekiz köyüne planlı bir şekilde dolaşarak, her köyde yaklaşık iki saat bekleyerek, öğrencilere ödünç kitap ve ansiklopedi veriyor. Öğrencilerin hem okuma ve araştırma imkânlarını arttıracak, hem de ödevlerini yapmalarına katkı sağlayacak bu uygulamada; sistemin benimsenmesine paralel olarak aylık sefer sayısı artırılması planlanıyor. Gezici kütüphanede bulunan kitapların listeleri, okullara takılarak öğrencilerin okumak istedikleri kitapları önceden belirlemeleri de sağlanıyor.

Ee, ne diyelim! Her ilçeye ve beldeye Allah böyle kitap dostları versin. Ve tabii ki bu hizmetleri hakkıyla anlayan ve değerlendiren insanlar olsun!
İyi okumalar, kitaplarla yeni buluşan kırsal kesimin insanları, iyi okumalar!

Yazarın yayınlanmış kitapları:

Kitap Pusulası, Osmanlı’yı Cihan Devleti Yapan 150 Sır, Padişahlardan Hazır Cevaplar, İbretli Notlar, Öğretmen Öyküleri, Başarılı Öğretmenin Portresi, Başarılı Öğrencinin Portresi, Okumayı Sevdiren Kitap, Öğretmen Ajandası ve El Kitabı, Öğrenci Ajandası ve El Kitabı, Eğitim Ajandası.

Türkiye’nin Kardelenleri
Nesil Yayınları
5,5 YTL